Een nieuw plan voor onderbelicht Delfshaven

Stadsontwikkeling | De historische buurt verpietert tussen dijk, weg en spoorlijn. Bewoners, ondernemers en gemeente bedachten samen deze oplossingen.

De ramen van het voormalige brugwachtershuisje op de Lage Erfbrug, waar Lilia Costa sinds een jaar haar piepkleine koffiezaakje Lil’ Delfshaven bestiert, zijn van kogelwerend glas. „In de tijd dat dit huisje nog in gebruik was, voelden brugwachters zich onveilig, ze eisten kogelwerende glas van het Havenbedrijf. Aan de ene kant zat de tippelzone van de G.J. De Jongh weg, aan de andere kant de Keileweg”, zegt Costa.Het vergroenen van deze Rotterdamse wijk is een gevecht om de ondergrond

In die tijd – twintig, dertig jaar geleden – was onveiligheid voor bewoners een gegeven, zegt Costa, die ook gebiedscommissielid is voor GroenLinks „Je leefde in dat gevaar, maar tegelijkertijd ken je de buurt dus voelde het minder heftig.” Inmiddels is kogelwerend glas niet meer nodig, maar de wijk heeft steeds forse sociaal-economische problemen. „Laaggeletterdheid en armoede, bijvoorbeeld.” Genoeg te doen dus.

Een van de manieren om de buurt te verbeteren is het stimuleren van toerisme. Sinds begin dit jaar is Delfshaven toegevoegd aan het toerismeplan van Rotterdam, op verzoek van de gebiedscommissie. Costa: „Niet alleen de hoge torens moeten mensen trekken naar de stad, Rotterdam is ouder dan 1940.” Die historie is te vinden in Delfshaven. Om die toeristen te trekken – ze weten de buurt nu nog maar mondjesmaat te vinden – kan de buurt wel wat verbetering gebruiken, vindt Costa. „Tegelijkertijd is dat goed voor de bewoners. Het wordt een fijnere plek en er komt werkgelegenheid.”

Delfshaven is nu nog teveel ‘een verborgen parel’, zei Dennis Ezendam, stadsontwikkelaar voor de gemeente Rotterdam tijdens een bewonersbijeenkomst vorige week. Hij presenteerde een nieuwe ruimtelijke visie op ‘Historisch Delfshaven’. Het lijstje verbeterpunten is aanzienlijk: de historie is nu onzichtbaar ingekapseld tussen dijk, wegen en spoorlijnen (Westzeedijk, Schiedamsweg); slecht onderhouden taluds van dijken; slechte bereikbaarheid per fiets en te voet; groen in de wijk kan meer en beter; er staan teveel en rommelig geparkeerde auto’s en gebruik van pleinen is niet optimaal.

De gebiedsvisie is gemaakt in samenwerking tussen bewoners, ondernemers, de gebiedscommissie en gemeenteambtenaren. Het ligt nu bij het College en is bedoeld als ‘richtinggevend lobby-document’ en kader voor hoe betrokkenen hopen dat de buurt zich ontwikkelt. „De schop gaat niet volgend jaar al de grond in”, waarschuwt Ezendam. Costa: „Als dit over tien jaar is gerealiseerd, zou ik al blij zijn.” Wat hopen ze, welke contouren worden zichtbaar? 

Belangrijke disclaimer vooraf: áls uiteindelijk plannen uit de wensenlijst al gerealiseerd worden, gebeurt dit „al-tijd in overleg met bewoners”, zeggen de gemeenteambtenaren tijdens de drukbezochte bewonersbijeenkomst. Uiteindelijk moet dit plan ten behoeve van bewoners en ondernemers zijn. Want, zegt Costa: „We willen hier geen Amsterdamse toestanden.” 

1 Delfshavenplein: Zichtbare historie, herstel van verleden

„We willen de waterverbinding tussen de Aelbrechtskolk en De Schie terug”, zegt Ezendam. Die was er vroeger, toen het gebied als haven voor Delft fungeerde. Toen het vanwege de komst van grotere schepen en grotere havens haar functie verloor is de verbinding dichtgegooid met de aanleg van de metrolijn. Terugbrengen van het water is aantrekkelijk voor toeristen met sloepjes die dan vanaf de Schie de Aelbrechtskolk in kunnen varen. „Daar is ruimte voor.” Het is ook goed voor de waterkwaliteit.

Het Delfshavenplein – grofweg het gebied tussen café Aan Zet, café de Ooievaar en de Lage Erfbrug – moet dan ook van karakter veranderen. Nu snijdt daar de zeer drukke Schiedamsweg dwars doorheen. Het moet een plek worden waar fietsers en wandelaars makkelijk kunnen oversteken en waar mensen ook willen verblijven. Instellingen in de wijken willen hulp van gemeente voor bestrijding corona

2 Havenkade: Water centralere rol

„Door het graven van de verschillende havens en wateren om Delfshaven heen (voor de modernere schepen, red), is eigenlijk een eiland ontstaan”, zegt Ezendam. Daar zou de buurt zich meer op kunnen profileren, volgens de onderzoekers. „We hoorden dat bewoners vinden dat er weinig reuring is op en om het water.” Daarom moet het water vanaf de kades in Delfshaven gemakkelijker toegankelijk worden, met terrasjes, vlonders en op- en afstapplaatsen voor boten. Ezendam: „En welllicht plekken waar de vaartaxi of rondvaartboten op- en afstaphubs inrichten.”

3 Middenkous: Groen en water = waterpark

De Middenkous is de haven parallel aan de Westzeedijk. „Delfshaven heeft 75.000 inwoners, maar amper groen. Dat is in deze tijd met corona, waarin mensen op zoek zijn naar een betere buitenruimte, pijnlijk duidelijk geworden”, zegt Lilia Costa. „We willen meer groen in de wijk. Het plan om in de Middenkous een park te maken, maakt daar deel van uit. Het moet een plek zijn waar bewoners het fijn vinden om te verblijven, maar die ook toeristen en mensen uit omliggende wijken trekt.”

De Middenkous moet een waterpark worden, ook als onderdeel van de plannen van de gemeente om de oevers van de Maas te vergroenen. Het waterpark, waar én gewandeld kan worden én gezwommen én gelegen, moet een schakel worden tussen het Dakpark en Het Park. „Een plek waar wandelaars makkelijker doorheen kunnen lopen en waar mensen graag willen zijn.”

4 Straten en stegen: minder auto’s, meer wandel- en fiets-routes

In het huidige Delfshaven zijn de looproutes niet altijd even logisch en domineren (rommelig geparkeerde) auto’s de straat, volgens Ezendam. „Als je bijvoorbeeld naar de Wind Korenmolen de Distilleerketel op het zuidelijkste puntje van het historische eiland wil, moet je nu nog heen en weer lopen, het ligt niet op een route”, zegt Costa. Met bruggen bij de molen in oostelijke en westelijke richting is dat verholpen.

Ook blijkt uit het plan dat de auto wat de betrokkenen betreft een minder prominente plek krijgt op de straten en steegjes rondom Delfshaven. „We willen graag een parkeerhub in Delfshaven. Nu moeten de bezoekers van de wijk op straat parkeren en kan het rommelig en blikkerig ogen.” Met de hub ontstaat ruimte voor fietsnetwerken, voetgangers, terrassen en groen.

Bron: https://www.nrc.nl/nieuws/2020/12/03/een-nieuw-plan-voor-delfshaven-a4022198?t=1690122205