Mathenesserdijk

Deze Schielands Hoge Zeedijk werd in de 12e eeuw door monniken opgeworpen en volgde het traject van Maas en Hollandse IJssel vanaf Vlaardingen tot Gouda om het land te beschermen tegen het water van de rivieren die toen in directe verbinding stonden met de Noordzee. Een gedeelte van deze zeewering is de Mathenesserdijk. Deze dijk beschermde het land ten noord-oosten, waaronder de “Matenes Polder”, tegen overstromingen. Hierlangs is later de Delfshavense Schie gegraven. De Mathenesserdijk was tot ongeveer 1910 een onderdeel van de hoofdverbinding in het wegennet tussen Rotterdam en Schiedam. 

Voorbij de sluis ging de Mathenesserdijk over in de Rotterdamsedijk die na de annexatie van Delfshaven door Rotterdan in 1886 werd hernoemd tot Havenstraat.

Het hoekpand aan de Oostkant (linkerfoto hieronder) is Café Soif. Vroeger heette dit pand uit Herberg De Vergulde Swaen. Deze herberg wordt genoemd in kranten vanaf 1824 omdat er regelmatig openbare veilingen werden gehouden. Ook wordt het genoemd door de Geschiedschrijver F.J. Kleijn in zijn boek over Delfshaven uit 1873. Op veel oude foto’s en ansichtkaarten is deze herberg een duidelijk herkenbaar oriëntatiepunt. De vergulde zwaan staat nog steeds bovenop de dakkapel. Dit pand is nog steeds bedrijfsmatig in gebruik en derhalve, net als de drie eropvolgende pandjes, goed onderhouden.

Het hoekpand aan de westzijde is uit begin 20e eeuw en gebouwd na de doorbraak van de Nieuwe Binnenweg naar de Schiedamseweg. Boven het café op de hoek van de Mathenesserdijk en de Schiedamseweg, het grote hoekpand links op de bovenste foto, is een gedenksteen te zien met daarop de oude en de nieuwe weg naar Schiedam. In 1909 kwam de Schiedamseweg gereed als nieuwe doorgaande verbinding tussen Rotterdam en Schiedam. Een aantal 16e eeuwse huizen aan de Kolk en de Mathenesserdijk zijn bij die gelegenheid gesloopt om weg de benodigde ruimte te verschaffen. 

Ook de panden die op het fraaie hoekpand aansluiten zijn goed onderhouden. In het wat saai uitziende gerenoveerde pand bevindt zich een huisartsenpraktijk. 

Wanneer men vanaf de Schiedamseweg de Mathenessserdijk verder oploopt valt op dat na de eerste panden, die er dus redelijk onderhouden uitzien de rest van de historische gebouwen erg verwaarloosd en vervallen zijn. Duidelijk is ook het inmiddels verweerde en beschadigde sierwerk aan de puien en de gevels te zien. Vooral wat de huizen aan de westzijde betreft is het onbegrijpelijk dat de gemeente Rotterdam zich hier geen betere beheerder heeft getoond. Rechts een aantal geveltjes in oud-hollandse stijl aan het nog resterende oude gedeelte van de Mathenesserdijk. Veel van deze panden zijn helaas erg verwaarloosd en vervallen. De benedenramen en portieken zijn inmiddels dichtgespijkerd. Het ruikt er naar schimmel en rotting.

De twee recente foto’s hieronder laten dit deel van deze straat zien vanaf de noordkant. Deze historische pandjes hebben twee wereldoorlogen doorstaan, maar of ze de flagrante onverschilligheid van onze Rotterdamse overheid voor het Delfshavens erfgoed zullen overleven… Laten we het hopen!

Klik hier om een close-up van de afgebladderde, maar nog wel complete, voorste gevel te bekijken.

Aan de linkerzijde van de straat bevindt zich een oude fabriek. De schoorsteen daarvan is al te zien op foto’s van voor 1900. De fabriek zelf is niet zo oud maar wel geheel vervallen. Architecten hebben bedacht om zodra de fabriek wordt afgebroken er een 10 etages hoge glazen woongedrocht voor in de plaats te zetten, met een overhang over de schie. Ze noemen het ding zelf overigens niet zo…

Op deze foto’s is dit stukje historische Mathenesserdijk te zien vanuit een zichthoek verder terug op de dijk. Hieronder zijn we in het nieuwbouwgedeelte aanbeland, dat begint ter hoogte van de molenstomp. De straat aan onze rechterhand is de Noordschans. Ook dat is een oude straat met nog steeds een aantal mooie oude historische panden, aan de zuidkant van de straat; de kant waar we nu tegenaan kijken. De Noordschans loopt naar de Schiedamseweg en vormt een driehoekig blok dat in bouwstijl een kenmerkend onderdeel vormt van deze oude voormalige stadskern.

Hieronder een foto van rond 1900 waar de molenstomp nog steeds een echte molen is: compleet en in bedrijf zodra er genoeg wind is om de machineriën aan te drijven. De pagina  Verdwenen molens vertelt meer over de Delfshavense molens. Het witte gebouw is het voormalige tolhuis.

Deze foto’s van rond 1900 geven een kijkje op de Mathenesserdijk vanaf het begin van de straat. Hieronder vanaf de Havenstraat, pal voor het sluiswachtershuis, op de plaats waar nu het café De Oude Sluis te vinden is. De panden links zijn bij de aanleg van de Schiedamseweg afgebroken. De Aelbrechtsbrug is toen ook vervangen. De brug, sluis en doorgaande waterweg zijn in 1933 opgeheven.

Overigens is deze foto vanuit dezelfde hoek genomen als de foto uit 2005 bovenaan de pagina. Hieronder zien we de Mathenesserdijk en de Graankorrel gezien uit de richting van de Noordschans.

De pagina de kop en de sluis in 1900 gaat dieper in op het doortrekken van de Schiedamseweg en de huizen die vooraan de Aelbrechtskolk westzijde zijn gesloopt om hiervoor de ruimte te maken.