Interieur van De Distilleerketel

We beginnen de pagina met een foto van de stelling met het kruirad op een winterse decemberdag in 2010.

Op de besneeuwde stelling zien we het kruirad waarmee de kap met behulp van de kettingen op de wind kan worden gedraaid. Met het touw wordt de vang bediend. Hiermee heeft de molenaar de wieken voor mij stilgezet zodat ik op de bovenste zolders van de molen veilig foto’s kon nemen van het mechaniek.

Onze rondleiding door het interieur van de molen begint helemaal bovenin, op de KAPZOLDER

Deze ruimte wordt bijna geheel ingenomen door twee grote wielen. Het grootste is het bovenwiel, dat is gemonteerd op de gietijzeren bovenas, waar buiten het wiekenkruis aan vast zit. Het horizontale wiel is de bovenschijfloop. Die is beter te zien op de afbeelding hieronder, inclusief de al aardig ingesleten staven. Dat wiel vormt de bovenkant van de koningsspil, exact in het midden van de molen en de draaicirkel van de kap.

De vang is het rem-mechanisme van de molenwieken. Als het touw, dat vastzit aan de staart, op de stelling wordt losgemaakt wordt er op het bovenwiel afgeremd. Hieronder volgen we een deel van het mechanisme van binnen naar buiten waar deze uikomt in de vangstok met een lijn naar het kruirad.

Door de kleine ruitjes aan de achterzijde van de kap (zie inzet) kon ik zowaar mijn huis zien. Interessanter voor u, als bezoeker van deze molenpagina, is waarschijnlijk de stomp van molen Het Vertrouwen aan de Schans (een van de molens op deze pagina). Die is te zien door het linkerruitje, onder de vangstok.

De kap moet op de wind kunnen worden gedraaid en staat daarom los op de romp van de molen. De kap draait op een kruiring. Dat is een ring met rollen die op een soort rails lopen en dat is hieronder te zien.

Om de kap te kunnen draaien moet de (niet meedraaiende) zoldervloer vlak zijn en leeg blijven. Behalve de bovenschijfloop is alles hierbinnen daarom aan die houten kap bevestigd, vrij van de vloer. Als je bedenkt dat het volle gewicht daarvan, inclusief het wiekenkruis en de molenstaart, op deze gietijzeren rollen drukt, moeten die behoorlijk wat aankunnen. De kruiring loopt in een keerkuip die de kap op zijn plaats houdt.

LUIZOLDER

Een verdieping lager zijn we op de luizolder aanbeland. Luien betekent hijsen en dat wordt gedaan via het luiwerk. De koningsspil heeft hier een schijf waarop de aandrijfrol van de lier kan worden neergelaten. Bij de Distilleerketel is er een extra aandrijfwiel om ook bij een niet draaiende molen (elektrisch) te kunnen hijsen.

ZOLDER MET SPOORWIEL EN RONDSEL

Nog weer een zolder lager zien wij het grote spoorwiel, dat de draaiing van de koningsspil doorgeeft aan het rondsel of steenschijfloop. Hierdoor gaat de steenspil draaien. Deze loopt door tot in de maalzolder.

Maalzonder / Steenzolder

Hier vinden we de maalstoel met het kaar voor de graantoevoer. Op de maalstoel, een houten vehoging, bevinden zich twee molenstenen, het zgn. maalkoppel, die het graan tot meel vermalen. Ze zijn ingesloten door een houten maalkuip. De steenspil is verbonden met de ronddraaiende bovenste molensteen, de loper. Deze beweegt over de stilliggende steen, de ligger, eronder. Tijdens het malen verplaatst het meel zich via de groeven in de stenen naar zijkanten van de steen. Dat groevenpatroon noemt men het scherpsel. De maalstoel voert het meel door de uitloop en via een meelkoker af naar weer een lagere zolder.

Er zijn op deze zolder twee van zulke maalinstallaties. De tweede wordt niet door windkracht maar door een elektromotor aangedreven, zodat er ook kan worden gemalen als er onvoldoende wind staat.

STELLINGZOLDER

Op de volgende zolder, waar de meelkoker uitkomt in de meelbak, kan het verse maalsel in balen worden gestort. Molenaar Theo de Rooij controleert het maalproces en vervangt de volle juten zakken… en daarbij loopt hij erg veel trappen op en af… Op deze zolder vinden we ook de twee toegangsdeuren tot de stelling.

Enkele graan(opslag)zolders lager zijn we weer op de begane grond aangekomen. Aan de kantoor- annex winkelbalie wordt het versgemalen meel verkocht. De Distilleerketel levert de op een traditionele manier gemalen granen en zaden o.a. aan bakkers in de regio Rotterdam. Behalve tarwe-, maïs- en roggemeel is hier ook milocornmeel voor traditioneel Ethiopisch brood te koop, waarvoor zelfs belangstelling is van over de grenzen. De heer op de foto hieronder heeft zojuist een bestelling geplaatst voor dit meel.

Bij de poort nemen we afscheid van Karel en Theo, de sympathieke molenaars van De Distilleerketel.

Het beheer van deze molen is in 2018 overgegaan naar de Stichting Schiedamse Molens. De molenwinkel is operationeel onder nieuw beheer: De Molenwinkel van Delfshaven

Met dank aan  De techniek in een molen en  wikipedia voor de namen van het mechaniek.
Hans de Kroon doet verslag van het billen van een van de maalstenen Distileerketel Rotterdam

Zie ook de pagina over deze molen op de website  Database van Nederlanse Molens