De oude panden aan de zuidkant van de Voorhaven zijn allemaal geloopt. Dat geldt aan de westkant vanaf de 2e Schansstraat en aan de oostkant vanaf de Moutersteeg. Er stonden mooie gebouwen tussen, zoals de riante villa van de eigenaar van de scheepswerf “Delfshaven”, afgewisseld door vaak uitgewoonde arbeidershuisjes en diverse bedrijfspanden. Deze nostalgische impressie van dit stukje Delfshaven van vroeger wil ik u niet onthouden. Alweer met dank aan Gemeentearchief Rotterdamwaar onze historie levend wordt gehouden met o.a. een immer groeiende collectie oude foto’s en prentbriefkaarten.
Voorhaven, Westzijde
We beginnen bij de westzijde met een gebouw dat er gelukkig nog steeds staat.
Foto uit 1924 – Het Burgerweeshuis aan de Voorhaven, aansluitend op het pand op de hoek met de 2e Schansstraat. Het weeshuis heeft opvallend grote, hoge ramen en een grote formeel ogende ingangsdeur.
Aan de andere kant van de hoek met de 2e-Schansstraat, waar nu moderne nieuwbouw is te vinden, begon voorheen deze rij huizen. Het statige hoekpand had dezelfde 18e-eeuwse neo-classisistische bouwstijl als het Burgerweeshuis. Vandaar dat ik met die afbeelding wilde beginnen: het lijkt een aardig referentiepunt.
Hieronder een aantal foto’s van de 18e-eeuwse villa waar de directeur van de naastgelegen Scheepswerf “Delfshaven” woonde. Op de achtergrond molen “Het Vertrouwen” aan de Schans. In 1921 is deze molen uitgebrand. Alleen de stomp bleef over, zoals we kunnen zien op de foto hierboven, waar nog net de bovenkant zichtbaar is, en de eerstvolgende foto onder deze. Ook het bedrijfsgebouw van de werf is op die winterse foto van rond 1930 in deplorabele staat. Het lijkt erop dat deze werf het heeft moeten afleggen tegen de gestaag groeiende scheepswerven van Bartels Wilton op de Ruigeplaat en in Schiedam.
Voorhaven nr-105 in 1928.. De armoede in beeld op een gezellige(?) groepsfoto…
In het pand rechts op de foto hierboven, was van 1919 tot 1934 de tweede fabriek van de innovatieve meubelontwerper Gispen gevestigd. De eerste was in de Coolsestraat. In 1919 werd de naam “W.H. Gispen & Co” veranderd in “Gispen’s Industrieele Ondernemingen” en in 1921 in “Gispen’s Fabriek voor Metaalbewerking”. Dat is de naam die we kunnen lezen op de gevel van het -toen inmiddels in verval geraakte- pand op onderstaande foto. In 1934 verhuisde de firma Gispen naar Culemborg. (bron)
Op de volgende foto uit 1956 heeft het pandje met de kenmerkende sleuf-vensters op de 1e verdieping een extra etage gekregen. Goed is het verschil te zien tussen de donkere oude en de niuwe lichtere stenen. Het vervallen ogende gebouw dat hierboven nog diende als achtergrond voor de poserende groep is vervangen door een hoog pakhuis. Ook het naastgelegen ‘Gispen’-pand is voorzien van een extra verdieping, Rechts op de foto, ter hoogte van de twee schoorstenen, is waar de 2e Schansstraat uitkomt op de Voorhaven.
Hieronder dezelfde foto uit 1956, maar nu in z’n geheel.
Het pand links achter al dat hout op de kade is de DECO lijstenfabriek. Voordien werd hier het KoCo speelgoed gemaakt dat o.a. bij warenhuis De Bijenkorf werd verkocht. Meer hieronder…
In een bedrijfspand aan Voorhaven 115-121, naast de Tomp & Rueb Azijnfabriek, was tussen 1933 en 1937 de Hollandsche Speelgoed Industrie gevestigd, die de merknaam KoCo voerde. Het bedrijf was gesticht door enkele, vanwege het opkomend fascisme uit Duitsland gevluchte, Joodse kooplieden. Meer over deze Delfshavense speelgoedfabriek is te lezen op de website adospeelgoed.com/koco-speelgoed-rotterdam
Veel nieuwe bedrijfspanden zijn verrezen om de oude panden te vervangen. De Delfshavense economie lijkt in die tijd aan te trekken. Na het vertrek van de speelgoedfabriek kwam in hetzelfde pand een lijstenfabriek. Die is tevens te zien op de foto hieronder, met aansluitend de azijnfabriek op de hoek met de Kous.
Niet lang na het maken van de foto uit 1975 hierboven werden al deze huizen gesloopt. Zelfs de azijnfabriek van Tromp en Rueb aan de Westkous moest eraan geloven. Hieronder een foto van die fabriek, gezien vanaf de andere oever van de Middenkous.
Voorhaven, Oostzijde
Achter de mast van het schip zien we Kistenfabriek van H. Nijman. Het in 1978 gesloopte pand is ook herkenbaar op de foto’s hieronder. Rechts op de foto is nog net de kale en afgebrokkelde halve stomp van de (toen) voormalige korenmolen “De Distilleerketel” te zien. Die is in 1984 herbouwd.
Hetzelfde stukje Voorhaven vanaf de andere kant bekeken. Jaren ’60, aan de auto’s te zien. Op de voorgrond de in verval geraakte stomp van molen “De Distilleerketel”.
We eindigen met een foto uit 1910 van beide havens, gezien vanaf de voormalige watertoren bij Schiemond.
