Eind 17de eeuw – opkomst van de jeneverindustrie
Moutmolen “Graankorrel” (de Ruwketel)
Bouw van moutmolen “Graankorrel” (destijd “De Ruwketel” geheten) op de hoek van de Noordschans en de Mathenessedijk. Gesloopt in 1920 – demolenstomp is nog aanwezig.
Stellingmolen “distilleerketel”
Bouw van stellingmolen de”Distilleerketel” op het Middenhoofd. In 1899 brandt deze moutmolen geheel uit. Herbouwd, maar in 1938 weer onttakeld. Verder stukgeschoten in WO2. Opnieuw herbouwd in 1984 waarbij de molen geheel opnieuw moet opgebouwd. Nu 11 meter verderop omdat de belendende nieuwbouw te weinig ruimte heeft gelaten voor de draaiende wieken
“Ruige Plaat”
In 1740 begint zich een zandplaat te vormen in de Maas vlak voor de haveningang. Deze “Ruige Plaat” belemmert de toegang tot de haven. Veel schepen varen door naar Rotterdam waardoor Delfshaven de inkomsten hiervan misloopt. Grote schepen waren overigens sinds de 16e eeuw al op Hellevoetssluis aangewezen vanwege de verzandende Maas-monding.
Zeemagazijn VOC brand af
Het Zeemagazijn der VOC brandt volledig uit. Het wordt, minder uitbundig versierd, herbouwd
Moutmolen “Waakzaamheid”
Bouw van moutmolen “Waakzaamheid” (locatie: Buizenwaal sloop: 1919)
De Oude Kerk (ook wel Pelgrimvaderskerk) wordt ingrijpend verbouwd
De in verval geraakte Oude Kerk, voorheen st.-Anthonys Capel, wordt ingrijpend verbouwd. Het gebouw wordt verhoogd en krijgt een nieuwe voorgevel met een dubbele ingang. Op het dak komt een klokkentoren en het vrijstaande klokhuis verdwijnt. Meer over de historie van deze kerk.
Burgerweeshuis
Bouw van het pand aan de Voorhaven dat vanaf 1863 als burgerweeshuis wordt gebruikt. De strakke en zakelijke vormgeving is kenmerkend voor de (neo-)classicistische bouwstijl.
Hoekmolen
Bouw van “Hoekmolen” (locatie: Schie bij huidige Mathenesserbrug – sloop: 1914)
Sluizen overstromen in de Kolk
Door hoog water in de Kolk overstromen de sluizen: belangrijk genoeg voor een PRENT…
Bouw Linieschip “Delft”
Bouw van linieschip DELFT op scheepswerf “De Hoog – De Wit” op het Oosterhoofd. Het gaat om een oorlogsschip van 56 stukken. De opdrachtgever is de Admiraliteit op de Maze te Rotterdam.
Moutmolen “Hoop”
Bouw van moutmolen “Hoop” (locatie: Watergeusstraat – sloop: 1908)
1795-1806
Bataafse Republiek – opgericht door “patriotten” – stadhouder Willem V vlucht
1795-1814
Franse Bezetting van de Zuidelijke Nederlanden – Napoleontische oorlogen
Delfshaven zelfstandig
Delfshaven verklaart zich op 28 mei, onder het nieuwe (Franse) bewind, zelfstandig.
VOC failliet en wordt opgeheven
De mede ten gevolge van de 4e Engelse oorlog (1780-1784) failliet gegane VOC wordt vanaf 1796 door de staat overgenomen en opgeheven. De kamer Delft wordt in 1803 officiëel opgeheven. NB.: Rond 1790 biedt de VOC-Kamer Delft werk aan ca. 200 mensen in Delfshaven.
De 19de eeuw is er één van grote technologische ontwikkelingen
Beginnend bij het toenemende gebruik van de door James Watt rond 1780 uitgevonden stoommachine. Aanvankelijk wordt stoomkracht gebruikt in fabrieken. In de loop van de 19e eeuw vindt het ook toepassing in mobiele aandrijftechniek, zoals stoommachines, scheepvaart en spoorwegen. Andere 19e eeuwse uitvindingen: de batterij (Alessando Volta, 1800), telegrafie, fotografie (Joseph Nicéphore Niépce, 1826), elektrisch licht (Joseph Swan 1870), de elektromotor (Nikola Tesla, 1888) en tegen het eind van de eeuw filmcamera’s en de automobiel, zowel met elektrische, stoom- en brandstofmotor.
1803: Delft verklaart de zelfstandigheidsverklaring van Delfshaven uit 1795 nietig
1806: Louis Bonaparte wordt koning van Nederland: Koninkrijk Holland
Periode: 1812 – 1886 Delfshaven zelfstandig
Delft erkent Delfshaven
Delft geeft uiteindelijk toe en besluit Delfshaven los te laten. De nu zelfstandige gemeente Delfshaven verenigt zich met Schoonderloo.
In 1815 wordt Willem I soeverein vorst van Nederland : Verenigd Koninkrijk
“De Ooyevaar”
De Delfshavense reder J.H. Henkes begint distilleerderij “De Ooyevaar” aan de Voorhaven.
Delfshaven krijgt stadsrechten
Delfshaven krijgt stadsrechten en gaat haar eigen stadswapen voeren, afgeleid van het voorheen gebruikte wapenschild van Delft, nu echter voorzien van een haring en drie korenhalmen, symbolisch voor de visserij en de brandewijnindustrie. Ook het naastgelegen dorp Schoonderloo (of Scoenreloe), de Coolpolder (nu het Oude Westen) en de Bospolder zijn dan onderdeel van de stad Delfshaven. Het is een omvangrijk gebied maar de bewoning is voornamelijk geconcentreerd rond de havens met daar omheen polders en weilanden
Graanpakhuis “Denemarken” (tegenwoordig Dubbelde Palmboom
Bouw van graanpakhuis “Denemarken”, in opdracht van Abraham Rijckevorsel. Rond 1850 wordt deze omgedoopt tot distilleerderij “De Dubbelde Palmboom”. Museum sinds 1975.
Met de Belgische Revolutie van 1830 scheiden de negen zuidelijke provinciën zich af van Nederland onder koning Willem I. Leopold II wordt de Belgische koning.
De sluis wordt dichtgemetseld en achterhaven gedempt
De sluis tussen Kolk en Achterwater wordt dichtgemetseld en het Achterwater gedempt. In het Kraanhuis komt een brandspuit en de zolder wordt ingericht als gevangenis waar Delfshavense dronkelappen hun roes kunnen uitslapen.
Delfshaven wil door Rotterdam worden geannexeerd
Delfshaven doet het verzoek door Rotterdam te worden geannexeerd vanwege toenemende werkloosheid en armoede. Oorzaken zijn: het verdwijnen van de VOC, het instorten van de brandewijnindustrie (1792), terugloop van visserij en scheepvaart, verzanding van de haven. Rotterdam heeft echter zelf problemen en weigert het armlastige Delfshaven op te nemen.
1847: de spoorverbinding tussen Amsterdam en Rotterdam is gereed
Henkes naar stoomkracht
Henkes schakelt over van paardekracht op stoomkracht voor de pompinstallatie.
Moutmolen “Vertrouwen”
Bouw van moutmolen “Vertrouwen” (locatie: Schans – uitgebrand: 1920 – romp aanwezig)
Standbeeld Piet Heyn onthuld
Koning Willem III onthult op 17 oktober 1870 het standbeeld van Piet Heyn. De Kerkstraat of Kerkhofsteeg, waar Piet Heyn is geboren, wordt omgedoopt tot Piet Heynstraat
Piet Heyn huis herbouwd
In 1871 wordt Heyn’s inmiddels geheel vervallen en gesloopte geboortehuis “herbouwd” in Nieuw-Hollandse stijl. Een exacte replica is het echter niet.
Piet Heynsbrug wordt gebouwd
Metaalwarenfabriek L.I. Enthoven & Co uit Den Haag bouwt de huidige Piet Heynsbrug. Deze ijzeren ophaalbrug verving de oude houten brug boven de sluisdeuren.
Westzeedijk met Ruigeplaatsluis
Westzeedijk met Ruigeplaatsluis. In het kader van het plan “Caland” uit 1867 wordt tussen 1871 en 1874 de Ruigeplaat doorgraven naar de Maas. In deze nieuwe Schiemond wordt een zeesluis gemaakt en de Oost- en Westkous worden afgeloten dan wel gedicht. De Voor- en Achterhaven liggen niet langer buitendijks.
Bouw Watertoren
Bouw van de watertoren op de Ruigeplaat (Schiemond)
Rotterdam annexteert Delfshaven
Rotterdam annexeert het armlastige Delfshaven vanwege de gestaag groeiende behoefte aan grond voor stadsuitbreiding: de bouw van arbeiderswoningen, havenaanleg en industriële vestiging. Het Rotterdamse bestuur maakt al snel van de gelegenheid gebruik om veel vervuilende industrie, zoals de alcoholbranderijen, te verhuizen vanuit de stadskern van Rotterdam naar Delfshaven.
Moutmolen “Destilleerketel” brand gehele uit
Moutmolen”de Distilleerketel” op het Middenhoofd brandt geheel uit, wordt herbouwd en in 1938 weer onttakeld. Verder stukgeschoten in WO-II. Opnieuw herbouwd in 1984 met de orginele stenen, maar wel 11 meter verderop omdat de belendende nieuwbouw onvoldoende ruimte heeft vrijgelaten voor de trans, en daarmee de 360° mobiliteit van de molenwieken.
1900 MCM – Naschrift
Na de glorietijd van de VOC is het in Delfshaven eigenlijk nooit meer goed gekomen. Er was nog wat jeneverindustrie en kleinschalige scheepsbouw (bv. de scheepswerf van Bartel Wilton), maar geld voor investeringen in nieuwe technologische en maatschappelijke ontwikkelingen ontbrak. Nadat in 1933 de Coolhaven gereed kwam en in gebruik werd genomen om het scheepvaartverkeer om Delfshaven heen te leiden in plaats van er doorheen, kon de oude doorgang naar de Maas voorgoed worden afgesloten. Toen was Delfshaven zelfs niet langer een volwaardige haven…
Delfshaven’s laatste burgemeester, Jonkheer Fréderic van Citters, sprak bij de annexatie door Rotterdam in 1886 tegenover Rotterdam’s burgemeester Sjoerd Anne Meinesz de wens uit dat Rotterdam Delfshaven niet zou beschouwen als stiefkind maar als troetelkind. Helaas mocht het niet zo zijn. Het Rotterdamse bestuur heeft niet voor haar nieuwe stadskwartier Delfshaven gedaan waarop zo vurig werd gehoopt bij het oorspronkelijke verzoek tot annexatie in 1841. Delfshaven was en bleef een in sociaal en economisch welzijn achtergesteld deel van Rotterdam, met weinig erkenning voor haar bijzonder historie.
Veel ontwikkelingen van na 1900 kunt u vinden via de volgende pagina over Delfshavens’ erfgoed.